بروسلوز

تعداد بازدید:۱۳۴۰۲

بروسلوز یا تب مالت

بیماری تب مالت، یک عفونت باکتریایی است که از گاوها، گوسفندان یا بزهای آلوده و عفونی شده به انسان انتقال مییابد، این بیماری از انسان به انسان مسری نیست. این بیماری، در حیوان به نام سقط جنین واگیر موسوم است و به نامهای دیگری نظیر تب مواج، تب دیوانه، تب مدیترانهای نیز نامیده میشود. بروسلوز انسانی )تب مالت( ناشی از بروسلا ملی تنسیس در جاهایی که گوسفند و بز آلوده زیاد اسـت

خطر جدی بهداشت عمومی در آن مناطق میباشد و بیشتر در فصول تابستان و بهار یعنی فصل زایش و شیردهی دامها دیده میشود. راههای سرایت بیماری به انسان

میکروب بروسلا قادر است از راههای زیر وارد بدن انسان شود: ۱ - تماس مستقیم با بافتهای حیوانی آلوده نظیر خون، ادرار و... ۲- مصرف شیر خام و فرآوردههای لبنی خصوصا ً پنیر تازه، خامه، سرشیر و بستنی )بستنی مهمترین فرآورده لبنی اسـت کـه مـیتوانـد  باعث بروز بیماری تب مالت شود.( سرایت این بیماری به انسان بیشتر در اثر مصرف شیرآلوده نجوشیده و فرآورده های آن است عفونت باکتریایی اعضای خونساز بدن، از جمله مغز استخوان، گرههای لنفاوی، کبد و طحال را متأثر میسازد. بیمـاری در مـردان ۶۰ - 20 ساله شایعتر است. دوره نهفتگی بیماری ممکن است ۵۰ - ۶۰ روز یا حتی تا چندین ماه باشد. بیماری یک نوع حاد و یک نوع مـزمن دارد.

از آنجا که بروسلوز، در اغلب موارد با علائم و نشانه های غیر اختصاصی نظیر تب، لرز، آرترآلرژی و تعریق شـبانه، تظـاهر مینمایـد در صورت مواجه شدن با بیمارانی که دچار این علائم هستند باید در مورد احتمال تماس با بروسلا حتما سـئوالاتی بنمـائیم و در بـالین ایـن بیماران باید سئوالاتی در مورد شغل، مصرف لبنیات غیر پاستوریزه، مسافرت اخیر به مناطق آندمیک بروسلوز یا تماس با احشام یا سگ، مطرح کنیم. البته تشخیص افتراقی بروسلوز حاد در مراحل اولیه بیماری که بیماریهای دیگر نظیر تیفوئید و سل و سایر امراض مولد تـب طولانی هم مطرح میباشد قدری مشکل است و از طرفی بروسلوز مزمن همراه با تب ، اسپلنومگالی و هیپراسپلنیسم ممکن است با کالاآزار ، اشتباه شود و حتی در مناطق آندمیک، گاهی هر دو بیماری بطور همزمان در یک بیمار عارض میگردد. همچنین اسپوندیلیت بروسـلائی، شباهت زیادی به اسپوندیلیت سلی و استئیت تیفوئیدی دارد و تنها گاهی با توجه به یافته های رادیوگرافیک ، از ایـن بیمـاری هـا قابـل

افتراق میباشد.

بطور کلی با توجه به اینکه این بیماری، میتواند با چهره اسـپوندیلیت، کلاپـس مهـره ای ، سـایر ضـایعات مهـره ای، آبـسه پـاراورتبرال، ساکروایلئیت، استئومیلیت، آرتریت، کوندریت ، دیسفاژی ، مننژیت، مننگوآنسفالیت فلج اسپاستیک و سایر انواع فلج ها، اختلال اسفنکتری ، نورز، پسیکوز ، آنـدوکاردیت، میوکاردیـت، پریکاردیـت، پنومونیـت ، برونکوپنومـونی ، پلـورزی، آمپـیم، ترومبـوز وریـد هـای عمقـی، کلسیفیکاسیون کلیه، اختلال کلیوی، هیدرونفروز ، سیستیت، کولانژیت ، هیپراسپلنیسم، اوئیت ، گلوکوم ، هیپرسانسیتیویته، پورپورا و پتشی ، آنمی، پان سیتوپنی، پاروتیت و ۰۰۰ تظاهر نماید مخصوصا در مملکت ایران و بویژه در مناطق هیپرآندمیک به هنگام مواجهه با این چهره  ها باید تشخیص بروسلوز را نیز مطرح نمائیم.

معیارهای عینی مفید جهت ارزیابی احتمال وجود بروسلوز، شامل علائم فیزیکی، کشت و تستهای سرولوژیک، میباشد و آزمایـشات خـون محیطی، معمولا کمکی به تشخیص نمیکند و حتی گاهی گمراه کننده نیز میباشد. مثلا در بروسلوز حاد، وجود لنفوسیت آتیپیـک ، ممکـن است به مونونوکلئوز عفونی نسبت داده شود با اینحال یافته های نادر ولی مهم هماتولوژیک بروسلوز، شامل آنمی ناشی از هیپراسپلنیسم و ترومبوسیتوپنی میباشد و در بروسلوز خیلی حاد، اریتروفاگوسیتوز با تغییراتی در مغز استخوان که شبیه هیستیوسیتوز اسـت نیـز گـزارش گردیده است. البته آنمی در بیماری بروسلوز بدون عارضـه، نـه اهمیتـی دارد و نـه شـایع اسـت ولـی درصـورت بـروز عوارضـی نظیـر  آندوکاردیت و هیپراسپلنیسم بروسلائی، آنمی با شدت متوسطی بروز خواهد کرد.

تعداد گلبولهای سفید خون محیطی، معمولا کاهش یافته و یا طبیعی بوده معمولا لنفوسیتوز نسبی، عارض میگردد و شواهدی دال بر وجود یک عامل سمی ضد گلبولهای سفید پلی مرفونوکلئری، موجود میباشد و ضمنا علاوه بر لنفوسیتوز نسبی، لنفوسیت آتیپیـک نیـز در خـون محیطی، یافت میگردد. در التهابات حاد و ازجمله در بروسلوز، CRP قبل از بالا رفتن ERS مثبت میشود و بـا بهبـود بیمـاری نیـز قبـل از ESR طبیعـی میگردد. سرعت رسوب گلبول های قرمز )ESR( در بروسلوز، ممکن است طبیعی یا افزوده شده باشد. هرچند طی مطالعه ای مشخص شده است که ارتباطی بین سرعت رسوب گلبولهای قرمز و دوره بیماری و عوارض بروسلوز، وجود ندارد چند نکته: - تست ME۲ برای تفکیک بروسلوز حاد از مزمن و یا تماس قبلی با آنتی ژن بروسلا به کار میرود و سودمندترین آزمون بررسی پاسخ درمانی بروسلوز، به حساب می آید. - با منفی شدن تست رایتی که تا عیار ۱ : ۱۲۸۰ رقیق شده باشد. باید به انجام آزمون2ME نکنیم، زیرا در صورت منفی بـودن تست رایت، 2ME نیز منفی خواهد بود.

درمان بروسلوز

بیماران مبتلا به بروسلوز، تا زمانی که تب دارند باید در بستر، استراحت کنند و در صـورت وخامـت بیمـاری لازم اسـت در بیمارسـتان بستری گردند ولی در غیر اینصورت میتوان آنها را بطـور سـرپائی ، تحـت درمـان قـرار داد. در صـورت وجـود سـوء تغذیـه ، بایـستی کاربوهیدرات و ویتامین های بیشتری در رژیم غذائی آنها گنجانده شود ولی به طور کلی، رژیم غذایی در این بیماران، آزاد میباشد. درصورت وجود دزهیدراتاسیون باید از مایعات و الکترولیت های وریدی، مناسبی استفاده نمود و ضمنا بایـد بـه بیمـاران و خـانواده آنهـا اطمینان داد که بروسلوز، بیماری قابل درمانی است و بهبودی بالینی و باکتریولوژیک، حاصل خواهد شد. به منظور تسکین سردرد، کمردرد و درد های عمومی ناشی از بروسلوز، مصرف دارو های مسکن، بلامانع است و تجـویز ملـین در مـوارد وجود یبوست شدید و دارو های آرامبخش ، در موارد بیخوابی و بیقراری و امثال آن منع نشده است )برخلاف تیفوئید( ۰ بروسلا ها پاتوژن های داخل سلولی هستند و دارو هائی که در خارج بدن به خوبی بر آنها موثر واقع میشود ممکن اسـت در بـدن بنحـو مطلوبی با آنها تماس پیدا نکند و بنابراین جهت ریشه کن نمودن این ارگانیسم ها باید به درمان درازمدت، اقدام نمود. بیمارانی که بوسیله یک دارو به تنهائی نظیر تتراسیکلین، استرپتومایسین، ریفامپیسین یا کوتریموکسازول درمان شـده انـد در ۱۰ - ۴۰% موارد دچار عود بروسلوز، گردیده اند و لذا بسیاری از مولفین را نظر بر اینست که بروسلوز را باید با ترکیبـی از چنـد آنتـی میکروبیـال، درمان نمود. در مبتلایان به بروسلوزی که دچار گرفتاری CNS یا آندوکاردیت نمی باشند رژیمهای درمانی حاوی استرپتومایـسین، در بعضی از مطالعات نسبت به رژیم های درمانی فاقد این دارو با عود کمتری مواجه شده است.

رعایت نکات زیر در رژیم غذایی این بیماران ضروری است : میزان پروتئین دریافتی باید بالا باشد، تا تخریب پروتئین بدن جبران شود و همچنین وزن بدن در حد مطلوب حفظ گردد. که در این

خصوص میزان نیاز به پروتئین میتواند از ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم در روز متغیر باشد. شیر پاستوریزه، عالیترین نمونه از مایعات است که، انرژی، پروتئین، بعضی ویتامینها و برخی مواد معدنی مانند پتاسیم و کلسیم را تأمین میکند. مایعات باید به مقدار زیاد به بیمار داده شود، چرا که مقدار زیادی از آب بدن به صورت عرق دفع میگردد.

مهم ترین راه پیشگیری از بیماری تب مالت از بین بردن عامل بیماری از طریق جوشاندن و یا پاستوریزه کردن شیر و فرآورده های آن است ) در مصارف مقادیر کم و و برای سالم سازی شیر خام در منزل باید شیر را در حالت جوش حداقل به مدت یک دقیقه بهم زده و بعد بلافاصله با قرار دادن در آب سرد ، آن را خنک کرده ودر یخچال نگهداری نمود .

عدم تماس با ترشحات و بافتهای آلوده حیوانی مثل خون و ترشحات حاصل از سقط جنین دامها ،به خصوص در کسانی که با دام سر و کار دارند ، مانند دامداران دامپزشکان کارگران کشتار گاه همچنین با دادن اطلاعات وآگاهی کافی در مورد راههای انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب مالت به گروههای در معرض خطر ) کارگران کشتارگاهها ، دامپروران ، قصابها و ...( می توان از بروز بیماری در این افراد جلوگیری نمود .

استفاده از وسایل حفاظتی از جمله ماسک ، دستکش ، و روپوش برای کسانی که با دام سر و کار دارند.

منابع

  1. 1. Mandell, Douglas, Bennet: Principles and Practice of Infectious Diseases, 5th edition, 2000.

  2. 2. Bennttt and Plum: Cecill Textbook of Medicine 21st edition, Saunders Publisher, 2000.

  3. 3. Behrman, Kliegman, Jenson: Nelson Textbook of Pediatrics, 16th edition, 2000.

  4. 4. Suspected brucellosis case prompts investigation of possible bioterrorism-related activity, MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2000 Jun 16;49(23):509-12

آخرین ویرایش۲۹ فروردین ۱۳۹۸